Ο Θεσμός του Συμπαραστάτη στην Ψηφιακή Διακυβέρνηση
Φωτογραφία από την 4η Πανελλήνια Συνδιάσκεψη του Δικτύου των Περιφερειακών και Δημοτικών Συμπαραστατών

Οι Συμπαραστάτες του Πολίτη και της Επιχείρησης στις Περιφέρειες, και του Δημότη και της Επιχείρησης στους Δήμους, δέχονται καταγγελίες πολιτών για κακοδιαχείριση των ΟΤΑ και διατυπώνουν προτάσεις για την βελτίωση του έργου της διοίκησης. Στην 4η Πανελλήνια Συνδιάσκεψη των Συμπαραστατών στη Θεσσαλονίκη, 16/10/21, το κύριο θέμα συζήτησης δεν θα μπορούσε παρά να είναι «Η λειτουργία του Θεσμού του Συμπαραστάτη στην Ψηφιακή Εποχή». Η επίδραση της πανδημίας στον ψηφιακό μετασχηματισμό της διακυβέρνησης της χώρας μας υπήρξε καθοριστική. Μειώνουμε το ψηφιακό χάσμα που εμφανίζαμε σε σύγκριση με τα Ευρωπαϊκά κράτη μέλη, και προφανώς όλοι ενδιαφερόμαστε για την παγίωση αυτής της πορείας. Ο Θεσμός του Συμπαραστάτη προσαρμόζεται στις αλλαγές αυτές σε τρεις βασικές κατευθύνσεις.

Πρώτον, το Γραφείο του Συμπαραστάτη μπορεί να οργανώνεται πλέον με βάση αρχές πλήρους Τηλεργασίας, δηλ. να διεκπεραιώνεται το οφειλόμενο έργο ανεξάρτητα από τον χώρο εργασίας των στελεχών του. Τα αιτήματα των πολιτών καταγράφονται αυτόματα σε ψηφιακό αρχείο (πλατφόρμα), και δημιουργείται ο ψηφιακός φάκελος αιτήματος. Οι τηλεφωνικές κλήσεις, η ηλεκτρονική αλληλογραφία, οι ψηφιακές υπογραφές δημιουργούνται και διακινούνται μέσω κινητού τηλεφώνου ή υπολογιστή οποιαδήποτε ώρα και από οποιονδήποτε χώρο των εργαζομένων. Με τον ίδιο τρόπο γίνεται δυνατή και η πλήρης πρόσβαση στους ψηφιακούς φακέλους. Ο πολίτης ενημερώνεται διαρκώς για τα στάδια επεξεργασίας της υπόθεσής του. Όλα τα συναφή έγγραφα και η νομοθεσία για κάθε καταγγελία ενταμιεύονται στον ψηφιακό φάκελο του αιτήματος. Στον φάκελο αυτό οι εργαζόμενοι του οργανισμού, που επεξεργάζονται το αίτημα, έχουν διαβαθμισμένα δικαιώματα ανάλογα με την θέση τους στην ιεραρχία. Η προώθηση και επεξεργασία του αιτήματος στις διάφορες βαθμίδες της διοικητικής ιεραρχίας είναι διαφανής, μετρήσιμη, καταγράφεται αξιόπιστα και αποθηκεύεται με το πέρας της διαδικασίας, αναλλοίωτη στο χρόνο. Το αρχείο του κάθε Συμπαραστάτη θα είναι διαθέσιμο και καλός οδηγός για τον επόμενο Συμπαραστάτη, από την πρώτη μέρα της θητείας του, ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια και η συνέπεια του Θεσμού στο έργο του. Υλοποιούνται όλα αυτά σήμερα πλήρως; Όχι ακόμη όλα, παρόλο που οι τεχνολογικές δυνατότητες είναι διαθέσιμες και ώριμες. Η ελληνική διοικητική προσαρμογή απαιτεί χρόνο. Έχουν γίνει όμως πολύ σημαντικά βήματα και οι διαδικασίες προχωρούν.

Δεύτερον, η συνεργασία των διαφόρων Συμπαραστατών διευκολύνεται στο ψηφιακό περιβάλλον και γίνεται πιο ποιοτική. Τα ψηφιακά αρχεία, αν έχουν συμβατή δομή, δημιουργούν ένα μεγάλο αρχείο, ένα αποθετήριο του «Δικτύου Συμπαραστατών», ώστε να οργανώσουν οι Συμπαραστάτες την συνεργασία τους με τρόπο που δημοκρατικά θα αποφασίσουν. Εφόσον όλοι εργάζονται με βάση το ίδιο νομοθετικό πλαίσιο, η επεξεργασία αιτημάτων από έναν Συμπαραστάτη μπορεί να υιοθετηθεί από άλλους, τα νομοθετικά κενά που εντοπίζονται, οι προτάσεις για βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, οι λύσεις και γνωματεύσεις για ποικίλα ζητήματα μπορούν να εφαρμοστούν σε όλους τους ΟΤΑ της χώρας. Οι Συμπαραστάτες λειτουργούν όλο και πιο εναρμονισμένα, δημιουργείται μια θετική συναντίληψη πάνω στον στόχο του ελέγχου της κακοδιοίκησης, οι Συμπαραστάτες ουσιαστικά λειτουργούν λίγο πολύ ως «Ένας κατανεμημένος γεωγραφικά Συμπαραστάτης» πάνω σε κοινούς άξονες. Η διασύνδεση των ψηφιακών αρχείων απλοποιεί πολύ το έργο τους, αποφεύγεται η διπλή ενασχόληση με παρόμοια αιτήματα, οδηγεί στην δυνατότητα μείωσης του αριθμού των Συμπαραστατών με μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας του έργου τους, ώστε να είναι δυνατή μια πολύ απλή και λιτή οργάνωση του Θεσμού των Συμπαραστατών. Το έργο τους μπορεί να εναρμονισθεί πιο εύκολα και με του Συνηγόρου του Πολίτη, ο οποίος μπορεί να περιοριστεί σε θέματα μόνο της κεντρικής διακυβέρνησης, παραπέμποντας στους Συμπαραστάτες τα ζητήματα που αφορούν στην Αυτοδιοίκηση. Μπορούμε λοιπόν να προσφέρουμε τον Θεσμό στους πολίτες, ακόμη και με τρεις μόνο Συνηγόρους-Συμπαραστάτες, έναν για κάθε επίπεδο διοίκησης (Κεντρική, Περιφερειακή, Δημοτική).

Τρίτον, το έργο του Συμπαραστάτη στην ψηφιακή εποχή, δεν περιορίζεται μόνο στην οργάνωση του γραφείου του ή στην μεταξύ των Συμπαραστατών συνεργασία. Με τις προτάσεις του μπορεί να υποστηρίξει αποτελεσματικά τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ίδιας της Περιφερειακής ή Δημοτικής Διοίκησης. Ο Συμπαραστάτης, εντοπίζοντας αυτόβουλα ή μέσα από τα αιτήματα των πολιτών, τα αδύνατα σημεία της διοικητικής πρακτικής προτείνει ψηφιακές λύσεις ώστε να ελαφρυνθεί η γραφειοκρατία, να επιταχυνθεί το έργο των διοικητικών στελεχών αλλά και να γίνει δικαιότερη η εξυπηρέτηση του πολίτη. Το φάσμα των αρμοδιοτήτων των Περιφερειών και των Δήμων είναι ευρύ, επομένως και οι δυνατές παρεμβάσεις είναι πολυάριθμες. Παράλληλα, ο Συμπαραστάτης παρακολουθώντας τις δράσεις των αρμόδιων Υπουργείων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας μπορεί να ενθαρρύνει την εφαρμογή τους στους ΟΤΑ προς όφελος των πολιτών.

Ένα σημαντικό ζήτημα το οποίο αντιμετωπίζει τελευταία ο Συμπαραστάτης αφορά στα παράπονα πολιτών που οφείλονται σε προβλήματα που δημιουργεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός στους «ψηφιακά αναλφάβητους» πολίτες, κυρίως ωριμότερης ηλικίας. Η εκπαίδευση όλων των πολιτών είναι μια πραγματική αναγκαιότητα σήμερα για την βελτίωση της καθημερινότητας μας. Επομένως, μπορεί να μεταφερθεί το αίτημα αυτό στις διοικήσεις ΟΤΑ ώστε στην νέα περίοδο των χρηματοδοτικών εργαλείων (ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης) που τώρα αρχίζει, να σχεδιαστούν κατάλληλες δράσεις ψηφιακής κατάρτισης, για να μπορέσουν όλοι να επωφεληθούν από τις ψηφιακές αλλαγές που συντελούνται στην διακυβέρνηση της χώρας.

Οι ψηφιακές εφαρμογές αναπτύσσονται με γρήγορους ρυθμούς, μετασχηματίζοντας την κοινωνία γύρω μας. Οφείλουμε να υποστηρίξουμε τους πολίτες να αυξήσουν βηματισμό ώστε να μη μείνει κανένας πίσω. Η πανδημία μας έδωσε μια ιδιαίτερα θετική ώθηση προς το μέλλον, ας ανταποκριθούμε όλοι με αποφασιστικότητα.

Φωτεινή-Νιόβη Παυλίδου
Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης, Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

Αναδημοσίευση από thesstoday.gr με την άδεια της συντάκτριας