Ο Συμπαραστάτης αποτελεί θεσμό διαμεσολάβησης μεταξύ των πολιτών, των επιχειρήσεων και του Δήμου ή της Περιφέρειας, αποσκοπώντας στον έγκαιρο εντοπισμό και την αποτελεσματική αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης, στη διασφάλιση της αμεροληψίας των δημοτικών ή των περιφερειακών αρχών και στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών του Δήμου και της Περιφέρειας.

Μάθετε περισσότερα για τον θεσμό μέσα από το ισχύον νομικό πλαίσιο που παρατίθεται στη συνέχεια με τη μορφή ερωταπαντήσεων:

Τί είναι ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη;

Ο συμπαραστάτης δέχεται ενυπόγραφες καταγγελίες άμεσα θιγόμενων φυσικών ή νομικών προσώπων για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών του δήμου, των νομικών του προσώπων και των επιχειρήσεών του και ασκεί διαμεσολάβηση προκειμένου να επιλυθούν τα σχετικά προβλήματα, ενώ είναι υποχρεωμένος να απαντά εγγράφως ή ηλεκτρονικά εντός τριάντα (30) ημερών στους ενδιαφερομένους ως προς τις ενέργειες στις οποίες ο ίδιος προέβη μετά τη λήψη της καταγγελίας τους. Ο συμπαραστάτης υποστηρίζεται διοικητικά από τις υπηρεσίες του δήμου, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να παρέχουν κάθε δυνατή συνδρομή. Κατά την εξέταση καταγγελιών, ο συμπαραστάτης μπορεί να αιτηθεί στοιχεία από το αρχείο των υπηρεσιών του δήμου, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του π.δ. 28/2015 (Α΄ 34) για την πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα και στοιχεία. Εφόσον, ύστερα από εξέταση καταγγελίας, προκύψουν φαινόμενα κακοδιοίκησης, ο συμπαραστάτης δύναται να υποβάλλει συστάσεις προς τις υπηρεσίες του δήμου για την αποτροπή επανάληψής τους.

(Ν.3852/2010, Άρθρο 77, παρ. 3)

Ποιούς Δήμους αφορά;

Στους δήμους άνω των είκοσι χιλιάδων (20.000) κατοίκων, καθώς και στους νησιωτικούς δήμους, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, επιλέγεται, κατόπιν προκηρύξεως που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του δήμου, πρόσωπο εγνωσμένου κύρους και εμπειρίας, ως συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης.

(Ν.3852/2010, Άρθρο 77, παρ. 1)

Ποιός/ά μπορεί να γίνει Συμπαραστάτης;

Σύμφωνα με τον Ν. 3852/2010 Άρθρο 77 παρ.1, ως συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης επιλέγεται πρόσωπο εγνωσμένου κύρους και εμπειρίας.

Ως συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης δεν μπορεί να επιλεγεί αιρετός δήμου, περιφέρειας ή βουλευτής. Ως προς το αξίωμα του συμπαραστάτη του δημότη ισχύουν τα κωλύματα και τα ασυμβίβαστα που προβλέπονται στο άρθρο 10 του ν. 4804/2021 (Α’ 90). (Ν. 3852/2010 Άρθρο 77 παρ.1, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 5056/2023, Άρθρο 10 σχετικά με τα κωλύματα και ασυμβίβαστα του συμπαραστάτη του δημότη)

Στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που καθορίζει το ελάχιστο περιεχόμενο της προκήρυξης ή στην προκήρυξη μπορούν να αναγράφονται και κριτήρια που κρίνονται ικανά να εξασφαλίσουν στο πρόσωπο του Συμπαραστάτη τα χαρακτηριστικά του εγνωσμένου κύρους και την εμπειρία για την πλήρωση της θέσης. (Εγκύκλιος ΥΠΕΣ 1/2020, ΑΔΑ: Ω82Μ46ΜΤΛ6-ΩΤ2)

Ποιά είναι η διαδικασία επιλογής Συμπαραστάτη;

Η διαδικασία για την επιλογή του συμπαραστάτη γίνεται εντός δύο (2) μηνών από την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών. Ο συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης επιλέγεται με απόφαση, η οποία λαμβάνεται με μυστική ψηφοφορία και με πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3) του συνόλου των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου (Ν. 4873/2021, Άρθρο 51, παρ.1). Σημειώνεται ότι ο Ν. 4623/2019 προέβλεπε πλειοψηφία τριών πέμπτων (3/5) των παρόντων μελών του δημοτικού συμβουλίου (Ν. 4623/2019, Άρθρο 7, παρ.3), αλλά ο Ν. 4873/2021 (Άρθρο 51, παρ.3) σπεύδει να διευκρινίσει ότι η πλειοψηφία των τριών πέμπτων (3/5) αφορούσε τη δημοτική περίοδο 2019-2023.

Η ροή των απαραίτητων ενεργειών για την επιλογή Συμπαραστάτη, εξειδικεύεται στην Εγκύκλιο ΥΠΕΣ 1/2020 (ΑΔΑ: Ω82Μ46ΜΤΛ6-ΩΤ2), ενώ συνοψίζεται επίσης στον ακόλουθο πίνακα:

ΕνέργειεςΑρμόδιο όργανο
 1. Λήψη απόφασης καθορισμού περιεχομένου προκήρυξης  Δημοτικό Συμβούλιο
 2. Έκδοση Πράξης Προκήρυξης  Δήμαρχος
 3. Δημοσίευση Προκήρυξης  Αρμόδια υπηρεσία Δήμου
 4. Πρόσκληση συνεδρίασης Δημοτικού Συμβουλίου  Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου
5. Συνεδρίαση για τη λήψη απόφασης επιλογής Συμπαραστάτη   Δημοτικό Συμβούλιο
 i. Υποβολή υποψηφιοτήτων  Ενδιαφερόμενοι
ii.Μυστική ψηφοφορία για επιλογή Συμπαραστάτη Δημοτικό Συμβούλιο
iii. Λήψη Απόφασης Δημοτικό Συμβούλιο
6. Δημοσίευση της απόφασης Αρμόδια υπηρεσία Δήμου

 

Ποιές είναι οι αρμοδιότητες του Συμπαραστάτη;
1. Διαμεσολάβηση - Διερεύνηση καταγγελιών

Ο Συμπαραστάτης αποτελεί θεσμό διαμεσολάβησης μεταξύ των πολιτών, των επιχειρήσεων και του Δήμου, αποσκοπώντας στον έγκαιρο εντοπισμό και την αποτελεσματική αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης, στη διασφάλιση της αμεροληψίας των δημοτικών αρχών και στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών του Δήμου.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 77 παρ. 3 του ν. 3852/2010, ο Συμπαραστάτης δέχεται και διερευνά επώνυμες καταγγελίες πολιτών ή επιχειρήσεων, διά των οποίων του γνωστοποιούνται φαινόμενα κακοδιοίκησης δημοτικών υπηρεσιών ή δημοτικών νομικών προσώπων. Στις ανωτέρω περιπτώσεις, έργο και αποστολή του Συμπαραστάτη αποτελεί η διαμεσολάβηση μεταξύ του θιγόμενου φυσικού ή νομικού προσώπου και της αρμόδιας υπηρεσίας, καθώς και η λήψη όλων των απαραίτητων πρωτοβουλιών, προκειμένου να επιλυθεί το καταγγελθέν πρόβλημα. Με τον τρόπο αυτό, την ίδια στιγμή, εγκαθιδρύεται μία μορφή μηχανισμού εσωτερικού ελέγχου, ο οποίος έχει ως στρατηγικό στόχο τη διασφάλιση της σύννομης λειτουργίας των υπηρεσιών και των νομικών προσώπων του δήμου.

2. Δημοσίευση ετήσιας έκθεσης

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 77 § 5 του ν. 3852/2010, βασική υποχρέωση του Συμπαραστάτη συνιστά η σύνταξη και δημοσίευση ετήσιων απολογιστικών εκθέσεων. Η ανωτέρω πρακτική αποτελεί κοινό τόπο των θεσμών ενδιάμεσου ελέγχου της κακοδιοίκησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εξυπηρετώντας την ανάγκη δημοσιότητας και επικοινωνίας της δράσης των διαμεσολαβητών, καθώς και την ανάγκη επίτευξης διαφάνειας στη δράση τους. Σημειώνεται ότι οι διατάξεις του ν. 3852/2010 δεν ορίζουν το ελάχιστο περιεχόμενο της ετήσιας έκθεσης, επομένως η διαμόρφωσή του εναπόκειται στην ευχέρεια του Συμπαραστάτη.

Σε κάθε περίπτωση, ο Συμπαραστάτης οφείλει να μεριμνήσει ώστε η ετήσια έκθεσή του να δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του δήμου, ενώ εντός τριάντα (30) ημερών από την υποβολή της έκθεσής του, οφείλει να την παρουσιάσει σε ειδική δημόσια συνεδρίαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου για τον απολογισμό της δημοτικής αρχής, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 217 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (κυρωτ. ν. 3463/2006).

3. Υποβολή ειδικών προτάσεων

Βάσει των διατάξεων του άρθρου 77 § 5 εδ. γ’ επ. του ν. 3852/2010, ο Συμπαραστάτης δύναται να καταθέτει ειδικές προτάσεις βελτίωσης της δημοτικής διοίκησης. Η ειδικές προτάσεις αποσκοπούν, κατά κανόνα, στη βελτίωση των σχέσεων της δημοτικής διοίκησης με τους διοικουμένους, ενώ εκδίδονται επ’ ευκαιρία σημαντικών φαινομένων κακοδιοίκησης που εντοπίζονται από τον Συμπαραστάτη, συνήθως μέσω των αναφορών που υποβάλλονται αλλά και με οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο τρόπο.

Επισημαίνεται ότι οι ειδικές προτάσεις, είτε προσαρτώνται στο σώμα της ετήσιας έκθεσης των Συμπαραστατών, είτε εκδίδονται αυτοτελώς μέσω δημοσίευσης ειδικού εγγράφου που φέρει τον τίτλο «Ειδική Πρόταση». Ιδίως στην δεύτερη περίπτωση o Συμπαραστάτης υποχρεούται να υποβάλλει την Ειδική Πρόταση στον οικείο Δήμαρχο και να την κοινοποιήσει στο Δημοτικό Συμβούλιο και στο γενικό γραμματέα του Δήμου. Επίσης, υποχρεωτική είναι η δημοσίευση των ειδικών προτάσεων στην ιστοσελίδα του Δήμου, με μέριμνα των αρμόδιων δημοτικών υπηρεσιών.

Περισσότερες πληροφορίες: Εγκύκλιος ΥΠΕΣ 1/2020 (Ανοίγει σε Νέο Παράθυρο | Αρχείο pdf | Μέγεθος: 215KB)

Τί είναι ο θεσμός του Περιφερειακού Συμπαραστάτη;

Ο συμπαραστάτης δέχεται ενυπόγραφες καταγγελίες άμεσα θιγόμενων φυσικών ή νομικών προσώπων για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών της περιφέρειας, των νομικών της προσώπων και των επιχειρήσεών της και ασκεί διαμεσολάβηση προκειμένου να επιλυθούν τα σχετικά προβλήματα, ενώ είναι υποχρεωμένος να απαντά εγγράφως ή ηλεκτρονικά εντός τριάντα (30) ημερών στους ενδιαφερομένους ως προς τις ενέργειες στις οποίες ο ίδιος προέβη μετά τη λήψη της καταγγελίας τους. Ο συμπαραστάτης υποστηρίζεται διοικητικά από τις υπηρεσίες της περιφέρειας, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να παρέχουν κάθε δυνατή συνδρομή. Κατά την εξέταση καταγγελιών, ο συμπαραστάτης μπορεί να αιτηθεί και να λάβει στοιχεία από το αρχείο των υπηρεσιών της περιφέρειας, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του π.δ. 28/2015 (Α΄ 34) για την πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα και στοιχεία. Εφόσον, ύστερα από εξέταση καταγγελίας, προκύψουν φαινόμενα κακοδιοίκησης, ο συμπαραστάτης δύναται να υποβάλλει συστάσεις προς τις υπηρεσίες της περιφέρειας για την αποτροπή επανάληψής τους.

(Ν.3852/2010, Άρθρο 179, παρ. 2)

Ποιός/ά μπορεί να γίνει Περιφερειακός Συμπαραστάτης;

Σύμφωνα με τον Ν. 3852/2010 Άρθρο 179 παρ.1, ως Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης επιλέγεται προσωπικότητα εγνωσμένου κύρους.

Ως Περιφερειακός Συμπαραστάτης δεν μπορεί να επιλεγεί αιρετός δήμου, περιφέρειας ή βουλευτής. Ως προς το αξίωμα του Περιφερειακού Συμπαραστάτη ισχύουν τα κωλύματα και τα ασυμβίβαστα που προβλέπονται στο άρθρο 48 του ν. 4804/2021 (Α’ 90). (Ν. 3852/2010 Άρθρο 179 παρ.1)

 

Ποιές είναι οι αρμοδιότητες του Συμπαραστάτη;
1. Διαμεσολάβηση - Διερεύνηση καταγγελιών

Ο συμπαραστάτης δέχεται ενυπόγραφες καταγγελίες άμεσα θιγόμενων φυσικών ή νομικών προσώπων για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών της περιφέρειας, των νομικών της προσώπων και των επιχειρήσεών της και ασκεί διαμεσολάβηση προκειμένου να επιλυθούν τα σχετικά προβλήματα, ενώ είναι υποχρεωμένος να απαντά εγγράφως ή ηλεκτρονικά εντός τριάντα (30) ημερών στους ενδιαφερομένους ως προς τις ενέργειες στις οποίες ο ίδιος προέβη μετά τη λήψη της καταγγελίας τους. Ο συμπαραστάτης υποστηρίζεται διοικητικά από τις υπηρεσίες της περιφέρειας, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να παρέχουν κάθε δυνατή συνδρομή. Κατά την εξέταση καταγγελιών, ο συμπαραστάτης μπορεί να αιτηθεί και να λάβει στοιχεία από το αρχείο των υπηρεσιών της περιφέρειας, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του π.δ. 28/2015 (Α΄ 34) για την πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα και στοιχεία. Εφόσον, ύστερα από εξέταση καταγγελίας, προκύψουν φαινόμενα κακοδιοίκησης, ο συμπαραστάτης δύναται να υποβάλλει συστάσεις προς τις υπηρεσίες της περιφέρειας για την αποτροπή επανάληψής τους. (Ν. 3852/2010 Άρθρο 179 παρ.2)

2. Δημοσίευση ετήσιας έκθεσης

Ο περιφερειακός συμπαραστάτης συντάσσει ετήσια έκθεση. Η ετήσια έκθεση παρουσιάζεται από τον ίδιο και συζητείται στην ειδική δημόσια συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου για τον απολογισμό πεπραγμένων της περιφερειακής αρχής κατά τις διατάξεις του άρθρου 185 του παρόντος. (Ν. 3852/2010 Άρθρο 179 παρ.4)

3. Υποβολή ειδικών προτάσεων

Ο περιφερειακός συμπαραστάτης μπορεί επίσης να προβαίνει στη διατύπωση προτάσεων βελτίωσης της περιφερειακήςΔιοίκησης και των σχέσεων της με το κοινό, τόσο στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης του όσο και επ' ευκαιρία σημαντικών προβλημάτων κακοδιοίκησης που ο ίδιος εντοπίζει. Στην τελευταία αυτή περίπτωση οι ειδικές προτάσεις του περιφερειακού συμπαραστάτη υποβάλλονται στον περιφερειάρχη και κοινοποιούνται στο περιφερειακό συμβούλιο και στον εκτελεστικό γραμματέα της περιφέρειας. Τόσο η ετήσια έκθεση όσο και οι ειδικές προτάσεις του περιφερειακού συμπαραστάτη αναρτώνται στην ιστοσελίδα της περιφέρειας με φροντίδα των περιφερειακών υπηρεσιών. (Ν. 3852/2010 Άρθρο 179 παρ.4)

Περισσότερες πληροφορίες: Εγκύκλιος ΥΠΕΣ 91/2024 (Ανοίγει σε Νέο Παράθυρο | Αρχείο pdf | Μέγεθος: 1.6MB)

Διαβάστε επίσης: